Sanırım ilk olarak kafamda geçen yaz tatilinde Romanya-Bulgaristan seyahati fikri oluştuğunda Moldova'yı da farkettim. THY'nin bir müddettir uçuş panolarında gördüğüm ve "Orası da neresi? " dediğim Kişinev'in Moldova’nın başkenti olduğunu keşfetmiştim. Hani şu bizde daha çok bakıcı, temizlikçi ve de güzel kadınların ülkesi olarak bilinen coğrafya.
Derken, Şubat 2014’te tamamen tesadüfler eseri gidip çok sevdiğim Kırım' a yaptığım solo ziyaretimi duyup " Sen Simferopol'ü sevdiysen kesin Odessa'ya aşık olursun" diyen arkadaşımın sözü de kafamda yeni ışıklar yaktı. Odessa ile Kişinev'in arasının karayolu ile 4-5 saat olduğunu keşfetmem ile o çok sevdiğim “yakınları birleştir” seyahat stratejimin mayası kabarmaya başladı.
Romanya-Bulgaristan seyahatinden ise vize uğraşı ve maliyetine girmek istememem nedeniyle çoktan vazgeçmiştim. Schengen aldığım bir vakte kadar da bu rotayı rafa kaldırmaya karar verdim. Moldova ve Ukrayna, vize olmaması nedeniyle bana daha da çekici gelmeye başladı. Kaldı ki 2014 yılı Şubat ve Mart aylarında ilki Kırım, Simferapol’e kendi başıma, diğeri ise eşimle Sırbistan, Belgrad’a ziyaretlerimin ardından eski Demirperde ülkelerini gezme konusunda ayrı bir ilgi ve sevgi oluşmuştu içimde.
Moldova’ya gitmeye karar verdikten sonra söz konusu ülkenin aslında bir tür matruşka olduğunu farkettim. Nedeni ise otonom cumhuriyet Gagavuzya (Gagauz Yeri, İngilizcesi Gagauzia) ile, dünyanın tanımadığı ama kendine ait pasaportu, parası olan, tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş komünist Transdinyester’i ( İngilizcesi Transnistria) içinde barındırması. Bu blog yazısında Moldova’nın kendisini, bu ikisini de dahil tutarak, genel olarak anlatacağım. Ardından, Gagavuzya (Gagauz Yeri) ve Transdinyester’i ise ayrı ayrı blog yazıları halinde kendi özelinde paylaşacağım.
Bu arada yeri gelmişken belirteyim. Moldova mı Moldovya mı sorusu, eminim ki sizin de aklınıza gelmiştir. Türkçesi de İngilizcesi de Moldova.
2014 Kurban Bayramı tatilini fırsat bilip yaptığımız seyahat, İstanbul’u da hesaba katarsak 5 günde, 5 ülkeye dağılan 5 şehir arasında geçti. Üstelik de usul usul, tatlı tatlı gezilen bir akış içindeydi tüm yolculuk. İşte seyahat planımız:
🌍Itenary ( 2014 Kurban Bayramı Tatili)
3 Ekim Cuma İstanbul TÜRKİYE 🇹🇷 -Kişinev MOLDOVA 🇲🇩
4 Ekim Cumartesi Kişinev MOLDOVA 🇲🇩 - Komrat GAGAVUZYA
5 Ekim Pazar Komrat GAGAVUZYA - Tiraspol TRANSDİNYESTER
6 Ekim Pazartesi Tiraspol TRANSDİNYESTER- Kişinev MOLDOVA-
Odessa UKRAYNA 🇺🇦
7 Ekim Salı Odessa UKRAYNA 🇺🇦 - İstanbul TÜRKİYE 🇹🇷
🌍
Yolculuk, Cuma sabah erkenden başladı, Salı akşam sona erdi. Dolu dolu 5 gün. İyi planlanınca, gidilen ülkelerin alanı da ufak olunca sanki İstanbul’da semt gezer gibi bi’ dünya yer gezmek mümkün oldu.
Seyahat günlüğüme geçmeden önce Moldova’yı biraz tanıyalım.
KISACA MOLDOVA
Nerede:
Doğu Avrupa’da bulunan ülkenin komşuları Romanya ve Ukrayna. Moldova, denize komşu olmayan yani kara kilitli bir ülke, İngilizce tabiriyle landlocked. Böyle ülkelere özel bir sempati duyduğumu daha önce pek çok kez söylemiştim. Denizi olmayan ülkelerin bence ekstra desteğe ihtiyacı var. 😁
Yüzölçümü ve Nüfus:
Konya ilimiz 38.873 kilometrekare, Moldova ise ( Gagavuzya ve Transdinyester dahil) 33.846 kilometrekare. Yani içindeki biri resmî otonom, diğeri ise tanınmayan ama buna rağmen bağımsızlığını ilan etmiş iki ülke ile birlikte Konya’dan bile daha küçük. Bu nedenle de gezmesi, keşfetmesi rahat, insanı yormayan bir ülke, daha doğrusu ülkeler grubu.
Nüfusu ise hep birlikte 2.7 milyon.
Başkent:
Kişinev. İngilizcede Chisinau olarak yazılıyor.
Yönetim Şekli:
Moldova, parlementer demokrasiye sahip bir cumhuriyet.
T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın Moldova ile ilgili sayfasında bakın Moldova, Gagavuzya ve Transdinyester için ne deniyor:
Moldova Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 27 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir. Ülkemiz, Moldova’nın bağımsızlığını 16 Aralık 1991 tarihinde tanımış, Moldova’yla diplomatik ilişkilerimiz 3 Şubat 1992 tarihinde tesis edilmiştir.
Moldova’nın “Gagauz Özerk Yeri” bölgesinde yaşayan soydaşlarımız Gagauzlar, Moldova’yla ilişkilerimizde özel bir bağ oluşturmaktadır. Gagauz Yeri’nin Başkanlığını, 30 Haziran 2019 tarihinde gerçekleştirilen seçimleri yeniden kazanan İrina Vlah yürütmektedir.
Ülkemiz, Gagauz Yeri’nin Moldova’nın toprak bütünlüğü içinde, sahip olduğu özerkliği muhafaza etmesinden yanadır. Gagauz Yeri’nin sosyo-ekonomik durumunun güçlendirilmesi amacıyla ülkemiz tarafından başta TİKA eliyle olmak üzere çok sayıda proje gerçekleştirilmiştir.
Moldova’nın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra, Dinyester Nehri’nin doğu kıyısında bulunan Transdinyester bölgesi, tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Transdinyester sorununun çözümüne yönelik olarak AGİT şemsiyesi altında “5+2” (Moldova, TD, Ukrayna, RF, AGİT + AB ve ABD) formatında müzakereler sürdürülmektedir. Ülkemiz Transdinyester konusunun Moldova’nın toprak bütünlüğü ve egemenliği temelinde çözümlenmesini, soruna adil ve sürdürülebilir bir çözüm bulunmasını teminen müzakere sürecinin devamını desteklemektedir.
Dil:
Moldovca denilen bir dil var. Aslında Romencenin bir alt diyalekti. Kaldıki, Romanya’nın kuzey doğu bölgesinde de Moldovca konuşuluyor. İşi karıştırmayalım, sonuçta bu iki ülkenin konuştuğu dil aynı, özetle Romence, nokta. (Azerbaycan’ın Türkçe konuşması benzeri bir durum anladığım kadarıyla)
Uzun yıllar Sovyetler Birliği’nin bir parçası olduğu için hala Rusça hem birinci hem ikinci dil olarak günlük yaşamda yaygınlığını korumaktadır. Ayrıca içindeki azınlıklar nedeniyle Ukraynaca ve Gagavuzca da ( yani Türkçe) konuşulan diller arasındadır.
Din:
Ülke nüfusunun tamamına yakını Doğu Ortodoksluğana mensup olup, az sayıda da Yahudi mevcuttur.
Gagavuzya, malumunuz Türkçe konuşulan bir bölge. Burayı farklı kılan ise bu Türklerin Müslüman değil Hıristiyan olması, Ortodoks Hıristiyan.
Para:
MDL olarak gösterilen 1 Moldova Leyi’nin TL karşılığı 0,48 TL. Yani kabaca 2 MDL 1 TL ediyor. (İngilizcede Leu olarak geçiyor)
1 USD şu anda 17.62 MDL. Seyahat tarihimizde ise 1USD 14,68 MDL’ymiş. Yıllar Leu’yu pek yıpratmamış gözükse de aslında Moldova, Avrupa’nın ekonomik anlamda en fakir ülkesi. Onu Ukrayna, Kosova, Arnavutluk ve Bosna Hersek izliyor.
Vize:
Moldova’ya gitmenin en güzel taraflarından biri de vize istememesi. 90 güne kadar vizesiz giriş.😊
Kısa Tarihçe:
Bugünkü Moldova’nın olduğu topraklar, geçmişte Besarabya olarak anılırmış. Burası, aynı zamanda Boğdan olarak bilinen ülkenin doğu toprağı ve bölge 1812’de Rusların eline geçer. Boğdan’ın Ruslar tarafından ele geçirilmeyen kısmı ise etnik olarak kardeş olduğu Eflak ile birleşip bugünkü Romanya’yı oluşturur. Zaten bu isimleri gören tarih meraklısı okuyucular, ülkenin tarihinde Osmanlı’nın da olduğunu çözmüştür. Ülke, bundan sonra Rusya ve Romanya arasında defalarca gidip gelir. 1947’den, bağımsızlığını kazandığı 1991’e kadar da kesintisiz olarak Sovyetler Birliği’nin bir parçası olur.
Moldova’nın Gagavuzlar’a verdiği otonom yapı, Sovyetler’in dağılmasının ardından barışçıl yolla çözümlenen ilk ve tek etnik sorun olarak kayda geçer.
Nesi Ünlü?
Benim gibi coğrafi ve siyasi olaylara daha dikkat eden birisi için bence Moldova’nın özelliği, 1 ülke diye gidip yanında hediye 2 ülke daha görmek. Üstelik bunlardan birinde Türkçe konuşuluyor ama vatandaşlarının dini Hıristiyan yani Gagavuzya. Diğeri ise dünyanın tek tük kalan komünist ülkelerinden biri olan ama kimsenin tanımadığı Transdinyester. Tanınmıyor dedim gerçi ama Güney Osetya, Abhazya ve Dağlık Karabağ tarafından tanınıyor. Onları da zaten kimse tanımıyor. Özetle, tanınmayanlar dayanışması. ☹️
Ben işin siyaset kısmına pek karışmam, önemli olan gezip görmek ve iyi vakit geçirmek diyenler için de şarapları meşhur. Açıkçası, seyahat planlarına başlamadan önce bu şarap konusundan zinhar haberim yoktu. Hatta Moldova hakkında bildiğim tek kesin bilgi, epey fakir oldukları ve bu nedenle de ülkemize çalışmaya gelen çok sayıda Moldovalı olduğuydu. Şarap meselesini, araştırmalara başladıktan sonra keşfettim. Hatta tamamen tesadüfi bir şekilde seyahat tarihimiz, yılda bir yapılan şarap festivaline denk geldi. Bunca yıldır geziyorum. Galiba bünye, hissi kable vuku şekilde bir ülkeye gidilecek en iyi vakti aşermek misali kendiliğinden seçiyor. 😁
✍️ SEYAHAT GÜNLÜĞÜ
3 Ekim 2014 Cuma
İstanbul TÜRKİYE 🇹🇷 - Kişinev MOLDOVA 🇲🇩
✈️ Ulaşım
İki ülke arasında saat farkı yok. Uzaklık ise yurtiçi uçuş gibi, çok kısa. 3 Ekim Cuma yani arife sabahı 07:40'ta THY'nin AHL'ndan kalkan Bahçelievler isimli uçağı ile Kişinev'e varmamız 1 saat 10 dakika sürdü. Gümrük işlemleri derken 09:30'a bile varmadan tüm işlemlerimizi bitirmiştik.
3 gün Moldova'dayız. Transdinyester’in kendi para birimi var ama orada da Moldova Leyi'si kullanabileceğimizi tahmin ediyorum. Gagavuzya ve Transdinyester otelleri ile Odessa'ya gideceğimiz otobüsü nakit olarak ödeyeceğiz, kredi kartı geçmiyormuş.
💵 Döviz
Bunu gözeterek ilk etapta 150 USD bozdurmaya karar verdim. Kur 1 USD için 14.68 Leu. Dolayısıyla 150 USD karşılığı 2.202 Leu aldım.
🚗 Araç Kiralama
Hertz'ten kırmızı renk bir Ford Focus kiraladık. Günlük 40 Euro. Ofisten Adrian bizi karşılamaya geldi, zira havaalanı ofisleri bir müddettir kapalıymış. Ayrıca sadece 15 Euro ilaveyle bizi buradan doğruca ünlü şarap markası Milesti Mici'ye götürüp tura katılmamızı imkan sağlayacak, ardından da Kişinev şehir merkezine, otelimize kadar bırakma hizmeti verecek. Böylelikle de gram zaman kaybetmeden ve yok yere git gel yapmadan hem zamanımızı verimli kullanacağız hem de ilave yorgunluk yaşamayacağız.
🍷 Yeraltı Şarap Mahzeni
Bugünün programında, Dünyanın en büyük yeraltı şarap mahzenlerine sahip Milesti Mici Winery ziyareti ve ardından da Kişinev şehir keşfi var.
Winery'ye vardığımızda saat 10:00'u geçiyordu. Milesti Mici'nin bahçesi çok güzel. Keşif ve fotoğraf derken 1 saat su ( şarap) gibi akıp geçti. Bahçede, birinden kırmızı diğerinden beyaz şarap akan (tabii ki efekt olarak 😁) çeşmeler yapılmış. Oldukça estetik ve göz doldurucu. Bol bol fotoğraf çektik. Sağolsun Adrian da bize harika elmalar ikram etti. Gerçek elma tadında, sulu sulu.
Mahzen ziyareti kişi başı 15 Euro. 40 dakika sürüyor ve turun mutlaka araçla yapılması gerekiyor. Zira içerisi, uzunluğu 200 km.lik bir labirent. Guinness Rekorlar Kitabı'na girmiş. İngilizce rehberimiz ile birlikte Adrian da bize şoförlük yaptı.
Bu ülkede bir kişinin aylık ortalama kazancı 100 USD civarı. Bu nedenle çok sayıda kişi çalışmak için ülke dışına gidiyor.
Milesti Mici turunda istenirse şarap tadıp yemek yemek de mümkün. Biz rezervasyon için biraz geç kalınca sadece -o da zar zor- tur için yer bulabildik.
🍷 3 çeşit şarap tadıp gezi yapmak mümkün. Bütçesi kişi başı 18 Euro. Fakat araç kullanılacaksa o kişinin tadım yapmasına izin verilmiyor.
🍷 🥘 Yemek yiyip 7 çeşit şarap tatmak mümkün. Rakam kişi başı 45-50 Euro arası.
Ziyaret günümüzdeki bu turların hepsi dolu olduğu için biz sadece tünelleri ziyaret imkanı bulduk. Böyle bir yerin varlığından bihaber olduğumuz için bu kadarı bile bizi etkilemeye yetti. Turumuz esnasında yemek salonunu da gördük. Dekoru çok etkileyici. Dan Brown romanlarını anımsatan gotik ve mistik bir havası var yemek salonunun. Tüneller de öyle. İnsanda distopik roman ve filmleri çağrıştırıyor.
🏨 Kişinev Konaklama
Kişinev'deki otelimiz Lidia çok merkezi bir sokakta. Stefan Cel Mare Parkı’na çok yakın. 4 no.lu odaya yerleştik. Bizimle ilgilenen amca, Yes ve No dışında İngilizce bilmiyor. Fakat o kadar tatlı ve ilgili ki! İnanılmaz güzel mavi gözleri var. Burası otelden ziyade ev gibi. Otel gibi kullanılan odaları olan, 2 katlı binanın çok yeşil bir bahçesi ve müştemilat tarzı kapalı avlusu var ki bu sayede aracımıza korunaklı bir park imkanı da sunmuş oluyor.
Odalarda ücretsiz wi-fi var. Salon gibi bir alana da kettle, çay ve kahve koymuşlar. 3 kişi için kahvaltı dahil 100 USD ödüyoruz. Buranın para birimiyle 1440 Leu ödedik. Oda ve bina tertemiz. Hatta temizlikten adeta ışıldayor. Moldovalı bir temizlikçinin çok iyi bir fikir olabileceğini düşünüyorum.😁 Televizyonda Türk dizilerine denk geldim. Benim izlediğim diziler değil ama varlıklarını biliyorum. Demek ben izlemesem de buralara satış yapılacak kadar popüler diziler bunlar. Denk geldiğim bir tür töre dizisiydi.
Poyraz, biz Hertz ofiste işlemleri yaptırdığımızdan beri uyuyor. Otele gelince de uyumaya devam etmek istedi. Güne çok erken başladığımız ve aktif bir gün geçirdiğimizi gözetirsek çok doğal.
🥘 Mc Donalds Koleksiyonu -Kişinev Edisyonu
Poyraz’ı odada bırakıp Arkan ile önce parka yakın Mc Donalds’a gidip yemeğimizi sipariş ettik ve yakındaki sokak kafelere oturup, bir taraftan da etrafı izleyerek yemeğimizin tadını çıkardık. Hesap, 2 Big Mc Menü için 148 Leu. Aslında menü fiyatı 71 yani 2 menü 142 Leu, 6 Leu ise ketçap için ayrıca alınıyor.
🌳 Stefan Cel Mare Parkı 👰 🤵 🕊
Yemek molasının ardından Stefan Cel Mare Parkı’na gittik. Hayat burada adeta parkın içinde ve çevresinde dönüyor. Parkın içinde bir katedral var.
Evlenenlerin bu geniş park içinde fotoğraf çektirmesi belliki bir gelenek. Bizim parkı gezdiğimiz süre içinde 2 düğün vardı. Damat ve gelin, katedralin sütunları arasında ve parkın farklı yerlerinde sevgi pozları verip durdular.
Parkın ilerisine Zafer Anıtı’na doğru yürüdüğünüzde dev ahşap satranç tahtası hemen göze çarpıyor. Satranç taşları tahtadan yapılmış ve boyları çok rahat 2-3 yaşında bir çocuk boyunda ve ağırlığı ise kesinlikle çocuktan da fazla. Özellikle atı yerinden oynatmak epey güç gerektiriyor. Fakat bu ahşap taşlar çok gösterişli duruyor. Özellikle de boyu ile şah ve vezir göz alıcı.
Parkın dört bir yanındaki giriş ve çıkış noktalarında birçok büfe ve büfe formunda kafe var. Eğer, ikisi ya da üçü bir arada formunda kahve isterseniz fiyat 10 Leu. Güzel bir Americano isterseniz fiyatı 15 Leu ve gerçekten de çok güzel bir kahve hazırlıyorlar. Biz hemen parktan önceki ışıklarda yer alan ve çok güzel ahşap bir araç içine yerleşmiş Unicafe'yi seçtik.
Kişinev'deki ilk günümüzde hava güneşin altında keyifli bir soğuk. Gölgede ise birazdan kar yağacakmış hissini veren bir ürperti içinde. Bir an Arkan'ın beni dinlemeyip kendi normuna göre kendisi ve Poyraz için kalın montlarını getirmiş olmasına memnun oldum. Geceye doğru ısının daha da düşeceğini öngörürsek hazırlıklı olmak içimi rahatlattı.
Turumuzun ardından odada bıraktığımız Poyraz'ın çok acıkmış olacağını gözeterek dönüşte onun için de Mc menü alarak yola koyulduk. Yol üzerinde uğrayıp Arkan için traş malzemeleri aldığımız bir ufak marketten Bucuria adında, üzerinde Meksika figürleri olan, paket tasarımını çok beğendiğim bir çikolata aldım. Fiyatı 12 Leu.
Yolumuz üzerine yine yol kenarında ufak bir parkın içinde belli ki her gün kurulan bir Pazaryeri vardı. İçinde danteller, benzeri el örgüleri, resim ve çerçeve satılıyor. Buradan hatıra magnetimi aldım. Magnet fiyatlatı 10-15 Leu
Otelimizin olduğu Armeneaska Sokağı üzerinde geniş bir pazar yeri var. 10 Leu verip çok nefis görünen kara üzümden 1 kilo aldım. Tadı da kokusu da harika.
3 elma, 3 muz da 14 Leu tuttu.
🍷 Şarap Festivali
Harika bir zamanlama. Moldova denince akla ilk gelen şarap ve biz her yıl yapılan ve 2 gün süren festivalin arifesinde gelmişiz. Meydanda yarın başlayacak festival için hazırlıklar var.
4 Ekim 2014 Cumartesi
Kişinev MOLDOVA -Komrat GAGAVUZYA
🍳 Kahvaltı
Kahvaltı 2. kattaki 4 no.lu odamıza tam istediğimiz gibi saat 09:00'da servis edildi.😊 Kahvaltımız hem göz hem de karın doyurucu. Nefis peynirli omlet, çeşit çeşit peynir, domates, salatalık, maydanoz, tereyağ, bal, renkli ve etli biberler, elma suyu ki çok nefisti, nefis ekmekler, çay, kahve... Daha ne olsun!
✍️ Moldova'da giriş katı 1 diye sayılıyor. Dış kapı ve oda kapıları dışa doğru açılıyor. Yani kapı açarken ya da açılırken dikkat edip bir kaç adım geride durmakta fayda var.
Kahvaltının ardından parkın içinden geçerek meydana gittik. Tam o anda festivalin açılışı başlıyordu. Televizyon ekipleri dört bir yanda. Halk oyunları ekibi, yer yer canlandırmalar...
Gagavuzya’da 1 gün ve gecenin ardından Transdinyester’e geçip orada da 1 gün ve gece geçirdik.
6 Ekim Pazartesi Kişinev’e döndük.
🌍
Aradaki ✍️ GAGAVUZYA ve ✍️ TRANSDİNYESTER seyahatlerimiz için önümüzdeki haftalarda ayrı ayrı BLOG yazılarım olacak.
🌍
6 Ekim 2014 Pazartesi
Tiraspol TRANSDİNYESTER -Kişinev MOLDOVA 🇲🇩
Tiraspol’de uyandığımız sabahın ve kahvaltının ardından, hap gibi mesafeler sayesinde saat 10:45'te Kişinev Hertz Ofisi’ndeydik. Burası bir tür Güliver’in Cüceler Ülkesi. Seyahat etmek çok pratik. 😁
🚗 Kiralık Aracı Teslim Ettik 🙏
Araç için 150 Leu yıkama parası bıraktık. Şükür, kazasız belasız aracı bırakınca 250 Euro'luk depozite blokajı da kaldırıldı ve rahat bir nefes aldık.
🚌 🎫 Kişinev - Odessa Otobüs
Artık bir tür hısım haline geldiğimiz Hertz ofisinden Adrian sağolsun bizi Kuzey Otobüs İstasyonu’na bıraktı. Kişinev-Odessa arası bilet kişi başı 150, toplamda 450 Leu.
Yolluk olarak 7 Leu’ya kraker, 17 Leu’ya dev sneaker çikolata ve 13 Leu’ya da Mars çikolata aldım. Kalan tüm Leu paralarımızı Ukrayna Grivnasına dönüştürüp 150 UAH aldık.
Otobüs No 13-14-15
🇲🇩 💓 MOLDOVA’ya VEDA
Hiçbir şey ummazken beni müthiş şaşırtan, olağanüstü misafirperverlik gösteren, bizi en meşhur festivali ile kucaklayan MOLDOVA’dan, “iyi ki gelmişiz” duygusuyla ayrılıyoruz.
Şimdi sırada, Potemkin Zırhlısı filmindeki meşhur merdiven sahnesi ile zihnime kazınan Odessa var. Odessa - UKRAYNA 🇺🇦 seyahatimiz, GAGAVUZYA ve TRANSDİNYESTER blog yazılarının ardından bu adreste olacak.
Yollarda ve yazılarda buluşmak üzere 👋
No comments:
Post a Comment